Aaja Chemnitz Larsenip allaaserinninneratuut, inuiaqatigiinni naligiinngittoqarlunilu pissusissamisuunngitsoqarpoq aammalu sumiluunniit najugaqaraluarutta periarfissarititaasut assigiinngillat. Taamatut naliliineq isumaqatigisinnaavara, taamaakkaluartorli nunatsinni atugarissaarnerulernissaq qulakkeerniaannarlugu najugaqarfinni ikinnerusuni katersuuttariaqarnermik oqariartuutaa isumaqataaffiginngilara.
Nunatsinni suliffissuaqalerneq ukiut 50-60-iinnaat matuma siorna aallartimisaalerpoq, qanorluunniillu oqalutsigaluarlutalu pilersaarusiortigigaluarutta nunatsinni ineriartornerup ullumiit killiffiani neriuutigisinnaasarpassuagut angusimanngilagut, pingaartumik ilinniartitaanerup tungaa eqqarsaatigalugu.
Danmarkimut sanilliussiniartuarneq aammalu qallunaat pingaartitarinngisaannik nikassaasarneq pissusissamisuunngilaq. Nunatsinni piorsarsimassuserput inooriaaserpullu allaalluinnarput, ataqqineqartariaqarpullu.
Ineriartorneq kipungasoorfiunngilaq. Uagut nunaqarfimmiortagullumi inuiaqatigiit inuunerlu ataqqeqatigiiffiusut pitsaanerusullu anguniarlugit assoroorpugut, inuiaqatigiinnilu tamatta ineriartortitseqataarusuppugut. Nikallornartunik oqariartuuteqartarnerit nukillaarsaataasartut oqallinnermi matumani pisariaqartinngilagut. Matooriniarneq piunnaarlugu periarfissarsiorniarta.
Avannaata Kommuniani innuttaasut 73 %-ii illoqarfinni najugaqarput nunaqarfinnilu najugaqartut 27 %-iullutik. Nunaqarfigut najugaqarfigineqartut 21-upput. Kullorsuaq nunaqarfiit annersaralugu 427-nik innuttaqarpoq Qeqertat-llu nunaqarfinni mikinersaasoq 24-nik innuttaqarpoq.
Nunaqarfimmiut inatsisaatsutut taakkartorniarneqarnerat ilisarisinnaanngilluinnarpara. Nunaqarfigut nakooqutitta ilagaat. Kommunitsinni avannarpasinnerusuni umiarsualiviliortiternikkut aningaasaliissuteqarnerit nutaat, pitsanngorsaanerit inuussutissarsiornermik siuarsaataasut kiisalu nutaanik tunitsivilersuinerit Kalaallit Nunaannut tamarmut aningaasarsiornikkut iluanaarutaapput.
Nuuk nunatsinni agguaqatigiissillugu aningaasarsiatigut isertitaqarfiunerpaasoq assersuutigissagutsigu aammalu Avannaata Kommuniani nunaqarfitta ingerlalluarnerpaat ilaannut sisamanut sanilliutissagutsigu inoqutigiit aningaasarsiatigut isertitaasigut assigiinngissuteqarpallaanngillat. Nuummi innuttaasut akornanni inoqutigiiaani akissarsiatigut atoriaannarnik isertitat agguaqatigiissillugit 405.969 kr-upput, massa Innaarsunni 340.567 kr-usut, Aappilattumi 320.038 kr-t, Tasiuami 320.009 kr-t kiisalu Saattuni inoqutigiiaani akissarsiatigut atoriaannarnik isertitat agguaqatigiissillugit ukioq taanna 326.254 kr-usut.
Najugaqarfinni qulaani taakkartorneqartuni ineriartornerup atugarissaarnerullu tungaatigut killiffiat illuatungeriittutut oqaatigineqarsinnaapput, inuisalu oqaaseq ”atugarissaarneq” nunanit killerneersut pilersitaat assigiinngitsorujussuarmik nassuiassagunarpaat.
Qallunaat oqaasilerissusiaat naapertorlugu ”atugarissaarneq” - qallunaatut ”velfærd” - ima nassuiarneqarpoq: ”inuup eqimattakkaalluunniit peqqissusaat, pilluassusaat aamma timikkut tarnikkullu nalerisimaarneq, pingaartumik atortorissaarutit aammalu isumaginninnikkut atugarissaarneq eqqarsaatigalugit.”
Kalaallinut atugarissaarneq tassaasinnaavoq umiatsiartaarluni pinngortitap qanoq isinikkulluunniit pissarititaanik mattannik, panertunik, neqinik, paarnanik naasunillu ukiumut peqqumaatissanik katersisinnaaneq, taamalu ilaquttanik, ikinngutinik ilisarisimasanillu katerisimaaqateqarsinnaanermik nalliuttorsiualaarsinnaanermillu qulakkeerinninneq. Oqaatsip ”atugarissaarneq”-rup nunanit killerneersunit qanoq nassuiarneqarnissaa taakkununnga innersuussutigiinnassavara, kalaallilli nassuiaataannit allaanerungaassasoq qularutiginngilara.
Nunaqarfiit tamarmik immikkuullarissunik unammilligassaqarlutilu periarfissaqartut Avannaata Kommuniani ilisimaaraarput. Taamaattumillu aamma aaqqiissutissat kommunimi najukkat akimorlugit atortinniaannarneq ajorpagut. Pilersaarusiornitsinnilu najugakkani assigiinngissutsit mianeriniartarpagut.
Avannaata Kommuniani kommunalbestyrelsimi ilaasortat nunaqarfinni inuuniarneq pitsaasoq attakkusuppaat. Nunaqarfiit najugaqarfigineqarsinnaaneranni inuussutissarsiuteqarsinnaaneq tunngaviulluinnarpoq. Taamaammat piniartuusinnaanermut aalisartuusinnaanermullu periarfissiilluarsinnaanissarput pisariaqarpoq. Nunami sanaartornikkut aaqqissuussaaneq pilersuinerlu pitsaasumik inuussutissarsiuteqarnissamut inuuniarnerullu pitsanngorsarnissaanut pingaaruteqarmata pitsanngorsarnissaat sulissutigissavarput.
Nunaqarfinni aaqqitassatsinnik unammilligassaqarnerput ilisimaaraarput, tamatumanilu suleqatigiinnikkut taamaallaat angusaqarsinnaavugut. Nunaqarfimmiut inuunerat pillugu oqallinnitsinni aallaqqaataaniilli nigortertiinnarnagit akuutittariaqarpagut. Aamma nunaqarfimmik inuerutitsisoqarnissaa pisussanngoriataassagaluarpat illoqarfiit sorliit innuttaasunik nuuffigineqarsinnaanerat oqallisigissalllugu puiussanngilarput.
Kommunitsinni nunaqarfinni aqutsisut killiffiat kissaataallu paaserusullugit qaammatikkaartumik ataatsimeeqatigisarpagut. Innuttaasut najukkaminni piorsaaqataaniarlutik oqallinnermi akuutinnissaannik ineriartortitsinissaq tapersersortuarumavarput. Pilersaarusiornitsinni nunaqarfinni pingaartitat nakuussutillu oqallisigalugillu piviusunngortittarpagut. Taamaaliunngikkaanni politikkikkut akisussaaffeqanngitsuliornerussaaq.
Palle Jerimiassen
Avannaata Kommuniani borgmesteri